Giới thiệu xã Cảnh Dương (Phần 3) - Lịch sử hình thành
Lịch sử hình thành
Lịch sử hình thành xã Cảnh Dương trải qua nhiều thời kỳ
và quần tụ ngày càng đông đúc, đa dạng về họ tộc, quá trình nhập cư trong cộng
đổng thống nhât, góp phần hun đúc truyền thống yêu nước, cách mạng, truyền
thống đoàn kết, kiên cường, dũng cảm, thông minh, sáng tạo, chịu thương, chịu
khó của người dân nơi đây.
·
Sơ khai: Từ Đông chí năm Quý Mùi (1643) đến mùa Hè năm Quý Tỵ
(1653) có 19 vị tiền khai khẩn và đổng khẩn quê ở Cảnh Dương trang, thuộc phủ
Đức Quang, huyện Chân Phúc, tỉnh Nghệ An vào lập nghiệp ở xứ Cồn Dưa, cửa biển
làng Thuần Thần, thôn Bắc Hà, châu Bố Chính (tức tả ngạn cửa sông Roòn - Quảng
Bình ngày nay). Họ kết nghĩa anh em, cùng nhau tạo lưới vó làm nghề đánh cá,
lập nên nhà cửa, đào giếng phía đông (gọi là giếng Đông) và cùng cư trú. Qua
hơn 12 năm cư trú, lập nghiệp ở xứ Cồn Dưa, các vị tiền khẩn và đổng khẩn cho
rằng: "Đất Cồn Dưa nhỏ hẹp không thể lập làm xã hiệu được" . Với vốn
sống và tầm nhìn sâu rộng, qua làm ăn tìm hiểu tình hình mọi mặt trên thực địa,
các ông đã đổng tâm nhất trí, chọn Lòi Mắm làm noi định cư nên đã khẩn trương
đưa ra kế hoạch và nhanh chóng di chuyển từ Cồn Dưa qua Lòi Mắm (tức Cảnh Dương
ngày nay). Tháng 2 năm Ất Mùi, tức năm Thịnh Đức thứ ba (1655), các vị cùng
nhau di chuyên qua song, dòi đến xứ Lòi Mắm dọc bờ kênh làng Di Phúc, dựng năm
ngôi nhà, đào hai giếng để sinh sông, từ đó chung lòng lập nghiệp . Lòi Mắm vốn
là địa phận của Di Lộc, lúc đó còn hoang vu, cư dân Di Lộc chủ yêu sống bằng
nghề nông nghiệp. Vùng Lòi Mắm không phải đất sản xuất nông nghiệp, mà là quê
hương của các loại cây nước mặn, đước, giá, sú, mắm và các loại dã tràng, cua
cáy, cùng với cát trắng và ba bề sông biển, không có cư dân sinh sông. Do vậy,
vùng Lòi Mắm là địa bàn phù hợp với nghề ngư nghiệp, mở thế làm ăn lâu dài cho
cư dân Cảnh Dương theo nghề chài lưới, vận chuyển đường thủy, buôn bán,... Địa
danh các xã từ xa xưa với nhiều nguyên nhân khác nhau mà nhiều làng có chữ đầu
tiên là "Kẻ" như: làng Di Luân gọi là "Kẻ Phường", làng
Phúc Kiều gọi là "Kẻ Roòn", làng Cảnh Dương được gọi là "Kẻ
Xã". Sau khi chính thức định cư tại Lòi Mắm, tháng 4 năm Mậu Tuẩt, tức năm
Thịnh Đức thứ sáu (1658), các vị tiền bối bao gồm Nguyễn Văn An, Đỗ Phú Thanh,
Phạm Khắc Hoành, Trương Văn Pháo, Ngô Cảnh Xuân đổng nhất đặt tên làng là Cảnh
Dưong. Như vậy, xã Cảnh Dương được công nhận đơn vị hành chính từ đòi Lê Thần
Tông (triều đại Lê - Trịnh) năm Mậu Tuẩl (1658). Tên làng Cảnh Dưong vẫ được
giữ từ ngày thành lập đến nay.
·
Thời kỳ Cách mạng: Sau Cách mạng
Tháng Tám 1945, Cảnh Dương thuộc vùng tự do nằm trong chiến khu kháng chiến
chống thực dân Pháp vùng Roòn, bắc Quảng Trạch. Tháng
7-1947, thực hiện chủ trương của ủy ban kháng chiến hành chính huyện, xã Cảnh
Dương cùng sáp nhập lập xã Hòa Trạch.
Bài viết và biên soạn lại
0 comments:
Post a Comment